Hiện các lĩnh vực được NHNN dự kiến chuẩn bị Sandbox gồm thanh toán, tín dụng, cho vay online, hỗ trợ định danh khách hàng điện tử (eKYC), giao diện lập trình ứng dụng mở (open API), ứng dụng blockchain, hỗ trợ hoạt động ngân hàng (chấm điểm tín dụng, tiết kiệm, huy động vốn…).
Việc sớm triển khai sandbox cho Fintech sẽ giúp việc quản lý các app cho vay online
Hiện thị trường Fintech có hai “khu vực” nhiều biến tướng nhất. Thứ nhất là các đồng tiền kỹ thuật số hay các ứng dụng hoàn tiền mà đằng sau là mô hình kinh doanh đa cấp. Thứ hai là cho vay ngang hàng (P2P Lending) mà chúng ta khó xác định mô hình kinh doanh nào là tốt hay xấu cho thị trường.
Hiện tất cả các doanh nghiệp cho vay online chính thống đều được cấp giấy phép kinh doanh, quản lý duy nhất dựa trên Luật Doanh nghiệp, ngoài ra không có bất kỳ hành lang pháp lý nào khác đặc thù cho mô hình kinh doanh này.
Tại Việt Nam, giai đoạn 2018-2019 có trên 200 DN hoạt động theo mô hình P2P Lending hay cho vay online, hiện đã giảm dần xuống còn 50 DN và cũng chỉ có trên dưới 10 DN thật sự đầu tư nghiêm túc cũng như có giao dịch đủ lớn mỗi ngày. Sự suy giảm nhanh chóng số lượng các DN này chủ yếu đến từ tác động của quy luật cạnh tranh công nghệ và truyền thông trong việc giảm thiểu vấn nạn tín dụng đen núp bóng cho vay ngang hàng.
Do đó áp dụng Sandbox sớm sẽ giúp những DN làm ăn nghiêm túc, chân chính phát triển và đâu đó từng bước “dẹp” được các DN biến tướng lợi dụng mô hình kinh doanh cho vay online để trục lợi.
Ngân hàng nhà nước chuẩn bị ra sao khi triển khai Sandbox cho Fintech
NHNN có sự thận trọng nhất định trong tiến trình thực hiện Sandbox cho Fintech. Bởi hầu hết các quốc gia phát triển Fintech bước đầu đều có thời gian chuẩn bị tương đối dài, nhất là nguồn lực con người phục vụ cho Fintech Sandbox.
Tuy nhiên, Việt Nam có một số đặc thù riêng, mức độ phát triển ngành tài chính công nghệ tại Việt Nam cũng có những điểm khác biệt xuất phát từ văn hoá và tình hình kinh tế chính trị. Việc chuẩn bị kĩ lưỡng để hoàn thiện cơ chế Sandbox rõ ràng là việc hoàn toàn đúng đắn.
Hiện nay các lĩnh vực dịch vụ NHNN dự kiến triển khai Sandbox lần này đã là đủ và tương đối rộng trong thời gian này và như tôi đã nói ở trên nguồn lực con người của chúng ta đang rất hạn chế. Đơn cử như trường hợp của Kaspersky hiện nay có gần như 3/7 lĩnh vực áp dụng cơ chế thử nghiệm Fintech là: Chống gian lận thanh toán và chuyển tiền (một giải pháp eKYC theo cách nhìn kỹ thuật), các giải pháp ứng dụng công nghệ đổi mới blockchain và các dịch vụ hỗ trợ hoạt động ngân hàng.
Các chính sách đi kèm cho Sandbox?
Trong thời gian chờ hoàn thiện cơ chế Sandbox, chúng ta có thể tiếp tục tham khảo và thu thập càng nhiều tình huống được thông qua Sandbox ở các quốc gia khác, điều này giúp làm giàu dữ liệu cho cơ chế Sandbox. Bản chất Sandbox là khuyến khích đổi mới sáng tạo, nhưng nếu không có chính sách đi kèm, không có sự tác động của các đơn vị có liên quan như giảm thế, ưu đãi chính sách tuyển dụng, thuế thu nhập cá nhân… cho người đang trong ngành Fintech hay hỗ trợ từ nhà nước về sân chơi thì việc đưa Sandbox vào cũng chỉ là giải pháp ngắn hạn ở mức tình thế.
Thêm vào đó, Sandbox cũng phải minh bạch ngay trong nội bộ và các công ty tham gia cũng nên được đồng hành cùng NHNN trong việc minh bạch trách nhiệm nghĩa vụ cho vay, thanh toán khoản vay và giảm tỷ lệ nợ xấu. Cụ thể hơn, cần có trung tâm thông tin tín dụng Fintech, hay một KYC chung đủ sức chia sẻ và phân tích từ NHNH khi kết hợp với các công ty Fintech.
Theo ông Tạ Thanh Long, CEO của vayonline247 nhận định: Thị trường P2P Lending của Việt Nam đang phát triển khá nóng và sôi động với quy mô ngày càng lớn. Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới, ở Việt Nam có khoảng 79% người dân không được tiếp cận với các dịch vụ tài chính chính thức. Họ hầu hết không thể hoặc không được tiếp cận dịch vụ ngân hàng nhưng có nhu cầu rất lớn về vay vốn, đầu tư. Do đó, cho vay online đang có sự phát triển vượt bậc.
Theo đó, khi vay tiền online người dân phải yêu cầu app cho vay công khai, minh bạch tổng số tiền cần phải nộp là bao nhiêu. Xem tổng chi phí có đúng như lãi suất mà họ công bố không là biết ngay cách làm ăn của những app cho vay này ra sao.
Xem thêm: Cho vay online vẫn hoạt động bùng nổ